Veganuary bestaat tien jaar. Als een product 'vernieuwd' is, is er vaak sprake van shrinkflation of skimpflation. Carrefour haalt Pepsi uit de supermarkt. Winterse kost is dit jaar goedkoper geworden. Zuid-Koreaanse influencers maken gefrituurde tandenstokers populair. De Franse overheid loopt niet warm voor Dry January. Een Napolitaanse pizzabakker zet pizza Hawaï op het menu. Amsterdam krijgt geen Nootmuskaatstraat. De Limburgse vlaai is officieel als streekproduct erkend. Januari 2024 in vogelvlucht.
Lekker plantaardig
Dit jaar was de tiende editie van Veganuary, een campagne om de eerste maand van het jaar volledig plantaardig te eten. Al in het eerste jaar deden er 3300 mensen mee, vorig jaar waren het er maar liefst 700.000. Meer achtergronden en weetjes over dit sympathieke initiatief lees je in The Guardian.
Happy Cow heeft de nieuwe top-20 vegan steden wereldwijd bekendgemaakt. Zoals altijd staan Londen en Berlijn bovenaan in de lijst. Hamburg en Portland zijn overtuigende nieuwkomers en Parijs is weer terug in de top-10.
Het ROC in Amsterdam komt met een nieuwe opleiding veganistische patisserie.
Schaarste en inflatie
Als er op een product de melding 'vernieuwd' of 'verbeterd' staat, is tegenwoordig de kans groot dat de verpakking kleiner is geworden ('shrinkflation') of dat er goedkopere ingrediënten zijn gebruikt ('skimpflation'), of allebei. Verbeteringen worden met de grote trom aangekondigd, maar verslechteringen natuurlijk liever niet.
De Franse supermarktketen Carrefour heeft om deze reden zelf waarschuwingen in de winkel opgehangen. Carrefour heeft daarnaast besloten om voorlopig geen producten van PepsiCo meer te verkopen. Ze vinden de prijsverhogingen voor Pepsi, Lay's, Doritos en Quaker onacceptabel.
De Duitse Consumentenbond heeft de TUC Bake Rolls tot 'Mogelpackung des Jahres' ('meest misleidende verpakking van het jaar') uitgeroepen. De verpakking is even groot gebleven, maar de inhoud is teruggebracht van 250 tot 150 gram; tegelijkertijd is de prijs verhoogd van 1,39 naar 1,99 euro. Dit is overigens ook in Nederland gebeurd, wellicht is dit de reden dat Albert Heijn het nieuwe gewicht in een opvallende zwarte box toont.
Winterse kost, zoals boerenkool, rode kool en erwtensoep, is iets goedkoper geworden dan vorig jaar. Spruitjes daarentegen zijn duidelijk in prijs gestegen.
De Nederlandse controle van de Europese regels voor biologische producten is zo streng dat het aanbod hiervan kleiner wordt. Sommige winkels besluiten producten die eigenlijk biologisch zijn niet meer als dusdanig te labelen, om administratief gedoe te vermijden. Andere winkels schoppen het biologische assortiment helemaal de deur uit. En dat terwijl Nederlands relatief graag biologisch kopen.
De boeren zien nauwelijks iets terug van de gestegen supermarktprijzen voor groente en fruit, te veel geld blijft aan de strijkstokken van voedingsgiganten en supermarkten hangen. Totdat dit wellicht ooit verandert kunnen consumenten het beste hun groente bij de groenteboer - of ook direct bij de boer - kopen.
Omdat de paprika-oogst in Zuid-Europa tegenvalt, liggen er nu regelmatig paprika's uit Jordanië in de supermarktschappen - mede met dank aan een Nederlands ontwikkelingsprogramma.
Influencers met slechte invloed
TikTok-trends kunnen bizarre vormen aannemen. In Zuid-Korea circuleren filmpjes waarin influencers genieten van gefrituurde tandenstokers: lekker knapperig. De voedselautoriteiten waarschuwen om voor de hand liggende redenen dat dit geen goed idee is.
De actrice Reese Withersppon eet graag sneeuw, opgeleukt met verschillende siropen. Bezorgde fans waarschuwen haar dat dat gevaarlijk kan zijn. In kleine hoeveelheden kan sneeuw eten gelukkig niet veel kwaad - meestal dan.
Een andere TikTok-trend is het drinken van rauwe melk. Influencers beweren dat door het pasteuriseren belangrijke voedingsstoffen verloren gaan. Dat is niet het geval, integendeel: de techniek van het pasteuriseren heeft van koemelk een veilig product gemaakt.
Lekker gezond
De Nutri-Score is sinds dit jaar het officiële voedingskeuzelogo van de Nederlandse overheid. Ondanks een flink aantal verbeteringen klinkt er nog steeds kritiek. Een voedingswetenschapper vreest een 'wapenwedloop', waarin fabrikanten hun trucendoos opengooien om een net iets betere Nutri-Score te krijgen.
In drie Brusselse metrostations komen binnenkort nieuwe snackautomaten die alleen gezonde snacks verkopen. Volgens een Brusselse minister is het niet de bedoeling om ongezonde snacks te verbieden, maar reizigers ook een gezond(er) alternatief aan te bieden.
Ook Duitsland streeft naar gezond eten. Daar wil de minister van Landbouw ervoor zorgen dat kantines minder suiker, meer biologisch en meer regionaal aanbieden.
De Franse overheid loopt niet warm om de alcoholvrije maand Dry January actief te ondersteunen. De wijnlobby in het land is erg sterk on ook president Macron drinkt graag en regelmatig een of meer glaasjes.
Bij het drinken uit een wegwerpflesje krijg je nanoplastic binnen, met name nanodeeltjes PET - het materiaal waarmee de meeste flesjes zijn gemaakt. Wat de gezondheidsrisico's precies zijn is nog niet voldoende bekend.
In eieren van hobbykippen tot ver rondom Dordrecht is het giftige PFAS aangetroffen. Daarom wordt aangeraden niet meer dan twee van die eieren per week te eten.
De Australische fabrieksarbeiders die de 'Flamin' hot' Doritos maken klagen over ademhalingsproblemen door de pittige kruiden. Er zijn maatregelen genomen, onder andere is het dragen van een masker verplicht gesteld.
Culinaire controverses
Een Napolitaanse chef krijgt heel Italië over zich heen: hij heeft het gewaagd een pizza Hawaï op het menu te zetten. Het is echter wel een culinaire pizza bianca met drie soorten kaas en verse ananas, waar inmiddels al vele inwoners van Napels van hebben genoten.
De Italiaanse politie heeft een zwendel in nepolijfolie ontmanteld. Iedere restauranthouder weet tenslotte dat je voor drie euro niet een liter "extra vergine made in Italy" kunt krijgen. Echte olijfolie is momenteel zo duur dat je bijna van 'vloeibaar goud' kunt spreken.
De Indiase maaltijdbezorger Zomato is gestopt met het leveren van niet-vegetarische maaltijden. Zij beroepen zich op overheidsreglementen, maar hun concurrenten leveren wel nog 'gewoon' vleesgerechten. Er wordt vermoed dat de beslissing met hindoe-nationalisme te maken heeft.
Britten zijn verward door voedingsproducten met daarop het label 'niet voor EU'. Sommigen vermoeden dat die producten niet voldoen aan Europese regels, maar door de Britse regering wel als goed genoeg voor de Britten zelf worden geacht. Het is echter een post-Brexit-maatregel om te voorkomen dat de producten zonder invoerrechten te betalenvia Noord-Ierland naar Europa geëxporteerd worden.
Amsterdam krijgt geen Nootmuskaatstraat. Hoewel nootmuskaat net als andere specerijen zonder schaamte kan worden gebruikt, is het door het geweld van de VOC in Indonesië wel het symbool geworden van kolonialistische misdaden.
Culinaire ontwikkelingen
Millennials geven veel geld uit in de horeca. Niet zozeer omdat ze gemakzuchtig zijn als wel omdat ze vaker gezelligheid buiten de deur zoeken dan eerdere generaties. Door de huidige kleine winstmarges betekent dit echter niet een einde aan de krapte in restaurants en cafés.
Europa heeft de Limburgse vlaai officieel als streekproduct erkend. Wie zijn vlaai dus Limburgs wil noemen, moet de vlaai in Limburg bakken en de vlaai moet aan een reeks kwaliteitscriteria voldoen.
Een Ierse brouwerij heeft mead (in het Nederlands mede genoemd) 's werelds oudste alcoholische drank, weer tot leven gebracht. Mede is een gegist mengsel van honing en water, die jager-verzamelaars waarschijnlijk in wilde bijenkorven zijn tegengekomen en hebben nagemaakt.
Aziatische instantnoedels hebben de hele wereld veroverd: ook in bijvoorbeeld Nairobi werken studenten tegenwoordig rustig twee keer per dag een pakje naar binnen. Instantnoedels zijn tenslotte goedkoop, makkelijk te transporteren en lekker. Ze zijn echter ook ultrabewerkt en te zout.
En verder
- Twee protestvoerders hebben pompoensoep naar de Mona Lisa gegooid. Met deze actie wilden ze aandacht vragen voor het recht op gezond en duurzaam eten.
- Duitse snoepfabrikanten zijn creatief in moeilijke tijden, waarin de prijzen stijgen en de consument toenemend duurzaam, gezond en origineel snoep verwacht. Denk aan zaken als paddenstoelensnoepjes met rabarbersoep.
Meer!
- December 2023: Friese pepernoten, instatariërs en een tongafdruk
- November 2023: bushokjesreclame, suikertaks en loeihete chilipepertjes
- Oktober 2023: vegan labels, ultrabewerkte verleiders en duurzame bonen
- September 2023: vleesverslaafden, vegan katten en gierige fabrikanten
- Augustus 2023: vegetarische recessie, ultrabewerkt voedsel en giftige recepten
- Juli 2023: algen, kweekvlees en curryspecerijen
- Juni 2023: politieke vleesmaaltijden, zoutekauwen en white people food
- Mei 2023: koekeloeren, eten in de ruimte en uitverkochte aanbiedingen
- April 2023: kroningsquiche, graaiflatie en paaseieren
- Maart 2023: Asterix aan de sla, baby's aan de pindakaas en taarten uit de printer
- Februari 2023: chocoladereep met sprinkhanen, hele kleine bloemkolen en koffie met olijfolie
